نهاد آموزشی، علمی، و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) اعلام کرد که آمریکا قصد دارد پس از یک دهه مناقشه، بار دیگر به این سازمان بپیوندد.

مقام‌های آمریکایی می‌گویند به‌دلیل نگرانی از پر کردن خلأ آن کشور در سیاست‌گذاری یونسکو، به‌ویژه در تعیین معیارهای هوش مصنوعی و آموزش فناوری در سراسر جهان، آمریکا تصمیم گرفته است به یونسکو بازگردد و بدهی عقب‌افتاده بیش از ۶۰۰ میلیون دلاری خود را به این سازمان فرهنگی بپردازد.

به گفته ریچارد ورما، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور منابع، در نامه‌ رسمی هفته گذشته آمریکا به آدری آزولای، دبیرکل یونسکو ، درخواست پیوستن دوباره آمریکا به این سازمان مطرح شده است.

در این نامه، دولت آمریکا پیشنهاد داده است که علاوه بر حق عضویت خود، در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۱۰ میلیون یورو دیگر به امور آموزش هولوکاست، حفظ میراث فرهنگی اوکراین، امنیت روزنامه‌نگاران، و آموزش علم و فناوری در آفریقا اختصاص می‌دهد.

تصمیم آمریکا یونسکو را از نظر مالی، در پیشبرد برنامه میراث جهانی و همچنین پروژه‌هایی در زمینه مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی و سوادآموزی، کمی آسوده‌خاطر می‌کند، زیرا که آمریکا، زمانی که عضو یونسکو بود و حق عضویت پرداخت می‌کرد، بیش از ۲۰ درصد بودجه کلی این سازمان بین‌المللی را تامین می‌کرد.

پیش‌تر، جان باس، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور مدیریت، اعلام کرده بود که غیبت آمریکا در یونسکو قدرت و نفوذ چین را تقویت کرده است. او هشدار داد که ادامه این روند در چشم‌انداز جهانی پیش رو به نفع آمریکا نیست.

نظر به نفوذ روزافزون چین در منطقه و جهان و رقابت سرسختانه واشنگتن با آن، حضور دوباره آمریکا در یونسکو بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند، به‌ویژه آنکه آمریکا از مدت‌ها پیش راهبرد خود را بر مقابله با نفوذ رقیبش در آن سوی دنیا متمرکز کرده است. از همین رو، چاره‌ای جز عقب‌نشینی از تصمیمی که قبلا گرفته بود ندارد.

در سال ۲۰۱۱، پس از آنکه یونسکو با رای قاطع اعضا فلسطین را به عضویت پذیرفت، دولت اوباما به‌دلیل قوانین منع کمک مالی آمریکا به هر سازمان بین‌المللی که کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسد و با اسرائیل در صلح نیست، کمک مالی‌اش به یونسکو را متوقف کرد.

در آن زمان، تشکیلات خودگردان فلسطینی این رویداد را پیروزی دیپلماتیک خواند که امیدها را برای تشکیل کشور مستقل فلسطین تقویت می‌کرد. در مقابل، نیکی هیلی، نماینده وقت آمریکا در سازمان ملل متحد، اقدام یونسکو را «توهین به تاریخ» خواند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نیز اقدام یونسکو را «جنون‌آمیز» و «ضد یهودی» ارزیابی کرد.

دو سال بعد، آمریکا به‌دلیل قطع کمک‌های مالی و خودداری از پرداخت حق عضویت خود به این سازمان فرهنگی عملا از کمیته تصمیم‌گیری یونسکو کنار گذاشته شد و حق رای خود را نیز از دست داد. با این حال آمریکا همچنان عضو یونسکو باقی ماند.

تا اینکه سرانجام، با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، دولت آمریکا در اکتبر ۲۰۱۷ درخواست خروج از یونسکو را ثبت کرد و در ابتدای سال ۲۰۱۹ خروج آمریکا از این سازمان فرهنگی و آموزشی قطعی شد و رسمیت یافت. در پی آن اسرائیل هم از یونسکو خارج شد.

آمریکا پیش از این نیز از یونسکو خارج شده بود. در سال ۱۹۸۴ در دوره ریاست جمهوری رونالد ریگان، آمریکا به‌دلیل آنچه «سوءمدیریت و فساد مالی» با هدف «تشویق هدف‌های اتحاد جماهیر شوروی» تعبیر می‌شد، از یونسکو خارج شد. پس از نزدیک به ۲۰ سال، آمریکا در سال ۲۰۰۳ آمریکا بار دیگر به یونسکو پیوست.